گروه:
علوم انسانی
کارفرما:
اداره کل بهزیستی استان هرمزگان
مجری:
دکتر وحید مکی زاده - دانشگاه هرمزگان چکیده طرح:
یکی از چالشهای اساسی مرتبط با محاسبه خط فقر در یک کشور لحاظ تفاوتها در مناطق جغرافیایی مختلف در کشور است؛ به خصوص در کشورهایی که دارای تنوع اقلیمی هستند، محاسبه یک خط فقر کشوری، نمیتواند معیار دقیقی بهدست دهد. برای این منظور بهطور معمول خط فقر شهری و روستایی بهطور جداگانه محاسبه میشود، اما از آنجایی که استاندارد و هزینههای زندگی در شهرهای مختلف در کشورهایی که دارای تنوع اقلیمی هستند، تفاوت زیادی دارد، حتی محاسبه دو خط فقر جداگانه شهری و کشوری نیز برآورد مناسبی نخواهد بود. کشور ایران و نیز استان هرمزگان نیز دارای تنوع به لحاظ سطح قیمتها، سبد کالای مصرفی خوراکی و سایر هزینههای مصرفی است و ازاینرو نمیتوان تنها یک خط فقر برای تمامی نقاط شهری و یا روستایی در نظر گرفت.
به منظور رفع این محدودیت، در این تحقیق از روش هزینه نیازهای اساسی تکراری استفاده میشود، با این تفاوت که نوآوریهایی که مرتبط با ویژگیهای جغرافیایی استان است، به کار گرفته می شود. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می شود که به رویکرد جدید دولت در خصوص واگذاری اختیار حذف سه دهک بالای درآمدی به استانداران توجه نماییم. در لایحه بودجه سال 1398 مقرر شده از محل حذف یارانه خانوارهای پردرآمد حذف تدریجی خط فقر مطلق مورد توجه قرار گیرد با توجه به این رویکرد داشتن اطلاعات به تفکیک مناطق جغرافیائی در استان بسیار لازم و ضروری است و می تواند به دستگاه هایی که در حوزه حذف فقر مطلق فعالیت می کنند از جمله بهزیستی و کمیته امداد کمک کند تا با شناسائی بهتر افرادی که از فقر مطلق رنج می برند برنامه های خود را با اطلاعات و داده های متقن تر و منطبق با شرایط خاص هر شهرستان و یا خوشه جمعیتی اجرا نمایند.
با توجه به اهداف طرح در خصوص برآورد خط فقر و حجم فقر (درصد فقرا) در استان هرمزگان (کل جمعیت شهری و روستایی استان هرمزگان)، در این طرح با استفاده از روش حداقل نیازهای اساسی تکراری تلاش خواهد شد ضمن لحاظکردن تفاوتهای اقلیمی و مناطق شهری و روستایی، چینش سبد مصرفی و محاسبه هزینه آن با واقعیتهای اقلیمی آن منطقه مطابقت داده شده و ضمن بروزرسانی دادههای فقر براساس پیمایش میدانی، خوشهبندی خط فقر در سطح استان به تفکیک مناطق شهری و روستایی نیز انجام گردد. به منظور تعیین سبد مصرفی فقرا عمده تمرکز بر مددجویان تحت پوشش سازمان های بهزیستی و کمیته امداد خواهد بود. اخذ اطلاعات هزینه خانوار از یک سو و جمع آوری اطلاعات درآمدی از بانک رفاه ایرانیان توسط اداره کل بهزیستی برآورد واقعی از وضعیت این مددجویان را ایجاد خواهد نمود. این امر می تواند از طریق ارائه پیشنهادات سیاستی جهت تدوین و اجرای برنامههای آتی به سازمان بهزیستی استان هرمزگان می تواند در تهیه برنامه های حذف فقر مطلق که در برنامه ششم توسعه (ماده 79 برنامه ششم توسعه) مورد تاکید بوده و از وعده های ریاست محترم جمهور نیز بوده است کمک نماید.
اهداف طرح:
محاسبه و تحلیل خط فقر و اندازهگیری شاخصهای فقر در مناطق شهری و روستائی استان هرمزگان
برآورد خط فقر و حجم فقر (درصد فقرا) در استان هرمزگان
برآورد میزان حجم، وسعت و عمق فقر به تفکیک مناطق شهری و روستایی استان هرمزگان
تبیین تفاوتهای مناطق شهری و روستایی در حوزه فقر
ارائه پیشنهادات سیاستی جهت تدوین و اجرای برنامههای آتی به سازمان بهزیستی استان هرمزگان
دستاوردها:
این تحقیق با اتکاء به دادههای بروزرسانی شده از پایگاههای داده اولیه استانی و مبتنی بر اقتضائات بومی استان هرمزگان نتایج کاربردی ذیل را در پی داشته است:
الف) ارائه تصویری منسجم از فقر در استان هرمزگان در طول زمان.
ب) تحلیل فقر در استان هرمزگان مبتنی بر تفاوتهای اقلیمی و جغرافیایی مناطق مختلف استان به تفکیک مناطق شهری و روستایی.
ج) ارائه توصیههای سیاستی حمایتی و فقرزدایی مبتنی بر اقتضائات اقتصادی کشور و استان مبتنی بر الزامات سیاستی و قانونی.
د) ایجاد مبنای علمی جهت هدفگذاری، برنامهریزی و اجرای برنامههای حمایتی از فقرا در راستای فقرزدایی